Sertifikasiya imtahanlarının hansı fənlərdən keçiriləcəyi ilə bağlı qərar hələ də verilməyib. Məsələ barədə qərarı Elm və Təhsil Nazirliyinin Təhsilverənlərin Sertifikatlaşdırılması Şurası verir. Ancaq Şuranın iclası hələlik keçirilməyib.
2025-ci ildə 7 fənnin – tarix, fizika, kimya, biologiya, coğrafiya, texnologiya, informatika müəllimlərinin sertifikasiyası təşkil ediləcəyi iddia edilir. Ancaq fənlərlə bağlı yekun qərar hələlik verilməyib.
Məsələ ilə bağlı Modern.az-a danışan təhsil eksperti Nadir İsrafilov deyir ki, növbəti imtahaların ləngiməsi müəllimlərin xeyrinədir, çünki onlar imtahana daha yaxşı hazırlaşmaq üçün əlavə vaxt qazanmış olurlar:
“Danılmaz faktdır ki, şəxsiyyətin ahəngdar inkişafı vəzifəsi, ilk növbədə, müəllimin üzərinə düşür. Heç də təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Respublikasının İnkişaf Konsepsiyasına uyğun olaraq şəxsə hərtərəfli bilik və bacarıqların verilməsi məqsədi ilə təhsil sisteminin institusional əsasları, infrastrukturu və insan resurslarının inkişaf etdirilməsi ön plana çəkilmiş, müəllim amilinin təhsilalanın öyrənməsi və inkişafı, onun nailiyyətlərinin monitorinqi prosesində həlledici rol oynaması, təhsilalanın savadlı və səriştəli şəxs kimi formalaşmasına müəllimin təsiri, müəllimin akademik bacarıqlarından, tədris təcrübəsindən və peşəkarlıq səviyyəsindən asılılığı qeyd edilib.
Məhz bu baxımdan da “Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası”na müvafiq olaraq davamlı kompleks tədbirlər ardıcıl olaraq davam etdirilmiş, müəllim hazırlığı və müəllim əməyinə qiymət verilməsi istiqamətində müəyyən addımlar atılmış və bu sahədə işlər davam etdirilməkdədir. Sertifikasiya bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərdən biridir və bu prosedurun əsas məqsəd və vəzifələrindən biri də məhz müəllimləri daim inkişafda saxlamaqdır. Buna görə də sertifikasiya prosesinə fərqli prizmalardan deyil, müəllimə öz səriştələrinin inkişafını dərk etməyə kömək edən, yeni səriştələrin formalaşmasına imkan verən, onlara potensial imkanlarından istifadə perspektivlərini, ixtisasının artırılması zərurətinin müəyyənləşdirən, əmək haqqı səviyyəsinin fərqləndirilməsini təmin edən bir prosedur kimi baxmaq lazımdır.
Kiçik bir xatırlatma yerinə düşər ki, müəllim əməyinin qiymətləndirilməsi və onların maddi və mənəvi stimullaşdırılmasına yönəlik mexanizmlərin tətbiqi, heç də yeni məsələ olmayıb, sovet dönəmindən bəri tətbiq olunan bir prosedurdur. Hələ,1999-cu ildə dövlət komissiyası tərəfindən hazırlanmış “Azərbaycan Respublikasının təhsil sahəsində islahat Proqram”ına “rəhbər və pedaqoji kadrların attestasiya sisteminin yaradılmasına, onların əməyinin obyektiv qiymətləndirilməsinə, yaradıcı, böyük ustalığa malik müəllim və tərbiyəçilərin maddi və mənəvi stimullaşdırılmasına, əmək haqqının ödənilməsinə differensial yanaşmanın tətbiqinə lazımı diqqət yetirilməməsi” barədə müddəalar daxil edilmiş və bunun həll olunacağı müddətlər belə müəyyən olunmuşdu.Təhsil haqqında Qanun”a müvafiq dəyişikliklər və əlavələrə əsasən Attestasiya Diaqnostik qiymətləndirmə ilə əvəz olunmuş, 2014-cü ildən başlayaraq müəllimlərin böyük əksəriyyətinin bu prosesə cəlb olunmasına baxmayaraq, Diaqnostik qiymətləndirmə heç də hamı tərəfindən birmənalı qarşılanmadığından bu prosedurun mükəmməl olmamasından şikayətlənənlər də az olmamışdı. Nəticə olaraq, “Əmək Məcəlləsinin 66-cı maddəsinə “dövlət ümumitəhsil müəssisələrində işləyən təhsilverənlər attestasiya olunmayacaq” bəndi salınmışdı”.
Ekspert bildirib ki, sənədə təklif edilən yeni dəyişikliyə görə, ölkəmizdə dövlət ümumtəhsil müəssisələrində işləyən təhsilverənlər 5 ildən bir sertifikasiyadan keçiriləcək və verilən sertifikatın hüquqi qüvvəsi növbəti sertifikasiyaya qədər (5 illik) olacaq:
“Təhsil haqqında” qanuna edilmiş dəyişiklikdən irəli gələrək, 2018- ci ildə Nazirlər Kabineti tərəfindən qaydalar təsdiq edilib: “Sertifikasiya prosedurunun başlanması və ilkin sınaqların edilməsi və müəllimlərimizin daha hazırlıqlı formada prosesə qatılması təxminən payız aylarının sonuna planlaşdırılmışdı. Oktyabr-noyabr aylarından etibarən prosesə start vermək və daha geniş formada Sertifikasiyanın həyata keçirilməsi, 2021-ci ildə davam etdirilməsi nəzərdə tutulurdu. Ləngimələrin səbəbi əsasən pandemiya ilə izah olunurdu.
Nəhayət bu prosesə başlanıldı və 2022-2024-cü illər ərzində ilk olaraq Azərbaycan dili, ibtidai sinif, riyaziyyat, ingilis dili müəllimləri test imtahanlarına və müsahibələrə cəlb olundu. Bununla paralel olaraq, müəllimlərin sertifikasiyası başa çatmamış məktəbəqədər təhsil müəssisələrində pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olan tərbiyəçi-müəllim və metodistlər üçün diaqnostik qiymətləndirmə aparıldı və bu da öz növbəsində sertifikasiyaya hazırlıq məqsədi güdürdü.Nəzərə alsaq ki, hər il təxminən 35 min müəllimin sertifikasiyaya cəlb edilməsi nəzərdə tutulub və 2026-cı ilə qədər bütün müəllimlər prosesdən keçəcək, deməli bu baş verəcək. Bir də ki, 150 minə qədər müəllimin sertifikasiyasının keçirmək düşündüyümüz qədər də asan məsələ deyil. Ona görə də bu prosesdə yaranan və bundan sonra belə yarana biləcək hər hansı bir nüans, hər kəs tərəfindən anlaşıqla qəbul olunmalıdır”.
N.İsrafilov qeyd edib ki, növbəti ildə hansı fənn müəllimlərinin sertifikasiya imtahanına cəlb olunacağı ilə bağlı müəllimlərdə müəyyən narahatlıq müşahidə olunmaqdadır:
“Bununla bağlı sosial şəbəkələrdə müxtəlif proqnoz xarakterli məlumatlar paylaşılır. Növbəti ildə də fizika, kimya, biologiya, coğrafiya və tarix fənləri müəllimləri sertifikatlaşma prosesinə cəlbi gözlənilir, daha sonra isə informatika, təsviri incəsənət, musiqi, texnologiya və fiziki tərbiyə müəllimlərinin sertifikatlaşma prosesinin keçiriləcəyi gözlənilir. Bəzi rəsmi məlumatlarda isə bildirilir ki, hazırda bu məsələ ilə bağlı hər hansı bir qərar yoxdur, 2025-ci ildə hansı fənlər üzrə müəllimlərin sertifikasiyaya cəlb edilməsi ilə bağlı yaxın günlərdə ictimaiyyətə məlumat veriləcək.
İstənilən halda sertikasiyayanın hansı fəndən nə vaxt keçiriləcəyindən asılı olmayaraq, bu prosesə hazır olmaq hər bir müəllimin peşə borcudur. Müəllim sertifikasiya imtahanına görə yox, bu adın müqəddəsliyini, ona olan inam və güvəni qorumaq üçün daim hazırlıqlı olmalıdır.Çox güman ki, Nazirin media üçün brifingində digər məsələlərlə yanaşı bu məsələyə də müəyyən aydınlıq gətiriləcək. Sertifikasiya imtahanlarının vaxtının elan edilib- edilməməsi ilə bağlı hər hansı bir narahatlığa ciddi əsas görmürəm. Növbəti sertifikasiya imtahaların ləngiməsi əksinə, müəllimlərin xeyrinədir, çünki onlar imtahana daha yaxşı hazırlaşmaq üçün əlavə vaxt qazanmış olurlar”.
