Xəbər verdiyimiz kimi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 15 noyabr 2024-cü ildə “Ali təhsildə yeni məzmunlu təhsil proqramlarının əhatə dairəsinin genişləndirilməsi və maliyyələşdirilməsi barədə” Sərəncam imzalayıb.
Bu sərəncam nəyi hədəfləyir?
Məsələ ilə bağlı təhsil eksperti Nadir İsrafilov Bizim.Media-ya açıqlamasında bildirib ki, Prezidentin 2013-cü il 24 oktyabr tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası”nda birinci strateji istiqamət səriştəyə əsaslanan şəxsiyyətyönlü təhsil məzmununun yaradılmasına yönəlmişdi:
“Təhsilin məktəbəqədər, ümumi, ilk peşə-ixtisas, orta ixtisas və ali olmaqla, bütün pillələri üzrə məzmun islahatlarının inkişaf etdirilməsi kimi vacib hədəfi əhatə edirdi. “Proqram”da xüsusi olaraq vurğulanırdı ki, yüksək təhsil səviyyəsinə malik peşəkar kadrlar ölkənin intellektual potensialının əsasıdır. Müasir dövrdə ölkələrin uğurlu və davamlı iqtisadi yüksəlişi insan kapitalının məqsədyönlü inkişafı hesabına əldə edilir. Bütün bunlar təhsilin dövlət xərclərində prioritetliyini getdikcə artırmaqdadır.
Dövlətin təhsil xərcləri cəmiyyət üçün yüksək iqtisadi gəlirliyə malikdir. Sözügedən sənəddə o da diqqətə çatdırılırdı ki, beynəlxalq təcrübədə təhsilin məzmunu ilə bağlı başlıca meyillərdən biri təhsil kurikulumlarının ölkənin sosial-iqtisadi inkişaf tələbləri və prioritetləri ilə sıx əlaqələndirilməsindən ibarətdir. Ali təhsilin səviyyələri arasında əlaqələrin və varisliyin gücləndirilməsi, elmi tədqiqatlar sahəsində yüksək hazırlığı və elmi-pedaqoji fəaliyyət üzrə mükəmməl səriştəyə yiyələnmənini təmin edən müasir standartların hazırlanması, ali təhsil müəssisələrində dövlət büdcəsi vəsaitindən istifadə olunmayaraq məqsədli kapital fondlarının yaradılmasının stimullaşdırılmamasınınnəticəsi kimi ali təhsil müəssisələri məzunlarının tərkibi iqtisadiyyatın tələbatları ilə tam uzlaşmır.
Bu mənada ali təhsildə yeni məzmunlu təhsil proqramlarının əhatə dairəsinin genişləndirilməsi və maliyyələşdirilməsi barədə sərəncam məhz ali təhsil sistemində kəmiyyət əsaslı maliyyələşdirmədən keyfiyyət əsaslı maliyyələşdirməyə keçidin təmin olunması və maliyyələşdirmə mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi məqsədinə xidmət edir”.
“Bu proqramın əhatə dairəsi genişləndirilir”
Müsahibimiz qeyd edib ki, ali təhsildə tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsi məqsədilə yaradılmış və 2014-cü ildən fəaliyyətə başlayan SABAH proqramı çərçivəsində ali təhsil sistemində yeni məzmunlu proqramların tətbiqi təcrübəsi özünü doğruldur:
“Sərəncamda da qeyd edildiyi kimi ali təhsildə tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsi məqsədilə yaradılmış və 2014-cü ildən fəaliyyətə başlayan SABAH proqramı çərçivəsində ali təhsil sistemində yeni məzmunlu proqramların tətbiqi təcrübəsi özünü doğruldur və bu proqramının əhatə dairəsi 2025‒2026-cı tədris ilindən başlayaraq mərhələlərlə 2028-ci ilədək genişləndirilir.
Yəni, keçən müddət ərzində bu proqram çərçivəsində tədrisin mütərəqqi forma və metodlarının tətbiqi, ixtisas üzrə kompetensiyalara tam yiyələnmənin təmin olunması, dərinləşdirilmiş xarici dil tədrisi, tələbələrə əlavə təqaüd verilməsi, onların xarici mübadilə proqramlarında iştirakı imkanlarının artırılması, tələbəyönümlü tədrisin və tədrisdənkənar fəaliyyətin təşkili kimi üstünlüklər gənclərin ali təhsilin yeni məzmunlu təhsil proqramlarına marağını daha da artırıb.
Proqramın əsas üstünlüklərindən biri də odur ki, bu proqram üzrə təhsil alan tələbələrin təhsil xərclərinin maliyyələşdirilməsi müvafiq illərin dövlət büdcəsində Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyi üçün nəzərdə tutulmuş məqsədli vəsaitlər hesabına təmin ediləcək”.
“Oxşar addımın təhsilin digər pillələrində də atılmasına ehtiyac var”
Nadir İsrafilov əlavə edib ki, yeni Proqramın uğurlu nəticəsi, böyük ölçüdə Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən şəffaflığı və effektivliyi nə dərəcədə təmin edəcəyindən, proqramın təşkilinə dair tələbləri müəyyən edib, hansı səviyyədə icra etməsindən, ən başlıcası isə proqramın keyfiyyət standartlarının bütün ali təhsil müəssisələrində vahid şəkildə tətbiqini təmin edə biləcəyindən yaxud da ali təhsil müəssisələrinə təhsilin məzmununun tətbiqi müstəqilliyinin verilib-verilməsindən asılı olacaq:
“Artıq qeyd etdiyim kimi Dövlət Strategiyasında birinci strateji istiqamət səriştəyə əsaslanan şəxsiyyətyönlü təhsil məzmununun yaradılmasına yönəlmişdi və təhsilin məktəbəqədər, ümumi, ilk peşə-ixtisas, orta ixtisas və ali olmaqla, bütün pillələri üzrə məzmun islahatlarının inkişaf etdirilməsi kimi vacib hədəfi əhatə edirdi.
Elə isə, belə bir addımın təhsilin digər pillələrin, xüsusilə də Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə də atılmasına böyük ehtiyac var. Çünki bu pillə üzrə bu vaxta qədər edilən yeniliklər məzmuna deyil, əsasən formaca dəyişikliklərə xidmət edib”.
